گویندگی چیست ؟ ویژگی‌های گوینده حرفه ای ؟

اگر قصد تبدیل شدن به یک گوینده حرفه‌ای را دارید در قدم اول باید با مهم‌ترین نکات این حرفه یعنی اصول گویندگی و فن بیان آشنا شوید. داشتن مهارت فن بیان و گویندگی به شما کمک می‌کند احساسات خود را راحت‌تر انتقال دهید. در این صفحه ما سعی کرده‌ایم ابتدا در مورد گویندگی و فن بیان توضیحاتی ارائه کنیم و سپس روش‌های تقویت صدا برای تبدیل شدن به یک گوینده ، دوبلور، سخنران و... را توضیح دهیم.

 

منظور از گویندگی چیست؟

گویندگی یعنی روخوانی از یک محتوای متنی با صدای دلنشین به منظور انتقال بهتر پیام و احساسات به مخاطب. نوع این نوع محتوای متنی می‌توانید هر چیزی باشد مثل: کتاب، مقاله، شعر، داستان، خبر و ... . به اشخاصی که در این زمینه فعالیت می‌کنند نیز گوینده یا نریتور می‌گویند.

گویندگی، حوزه بسیار وسیعی است و شاخه‌های مختلفی دارد. گویندگی خبر، کتاب صوتی، پادکست، دوبله، گویندگی رادیو و مجری‌گری مهم‌ترین بخش‌های این حوزه هستند (که در قسمت پایین به طور کامل به آن‌ها پرداخته‌ایم) . فرقی نمی‌کند در کدام بخش مشغول به گویندگی هستند تنها نکته این است که اصول حرفه‌ای آن را رعایت کنید. مهم‌ترین اصلی که برای این حرفه وجود دارد داشتن صدای قوی (در قسمت پایین به طور کامل آن را تعریف کرده و توضیح داده‌ایم) و لحن مناسب است. بنابراین شما به عنوان یک گوینده باید تلاش کنید در هر موقعیتی که هستنید این دو اصل را رعایت کنید.

 

 

گویندگی رادیو: برنامه‌های رادیویی به دو صورت پخش زنده و از پیش ضبط شده تولید می‌شوند که البته بیشتر برنامه‌هایی که شما می‌شنوید پخش زنده هستند.یک از اصول گویندیگ رادیو این است که  گویندگان رادیویی تسلط خوبی در حل مشکلاتی که در لحظه به وجود می‌آید داشته باشند زیرا صدای آن‌ها در لحظه شنیده می‌شود و امکان ضبط مجدد وجود ندارد.

گویندگی خبر: خبر یکی از مهم‌ترین بخش‌های کنداکتور یک شبکه را به خود اختصاص می‌دهد بنابراین کسانی که به عنوان گوینده در این برنامه‌ها حضور دارند هم باید رفتاری متناسب با آن فضا داشته باشند. گویندگی خب را می‌توان پر استرس ترین نوع نریشن دانست زیرا حذف یا اضافه کردن یک بخش یا استفاده از لحن نامناسب می‌تواند عواقب بدی داشته باشد.

گویندگی کتاب صوتی و پادکست: این دو نوع محتوای صوتی به یک صورت ضبط می‌شوند اما نوع انتشار آن‌ها با یکدیگر متفاوت است (اگر تمایل دارید در مورد تفاوت این دو بیشتر بدانید می‌توانید به صفحه  تفاوت پادکست و کتاب صوتی مراجعه کنید) . گویندگی در این دو حوزه با اینکه نیاز به تسلط و استفاده از تکنیک‌های حرفه‌ای است اما حساسیت دو مورد قبل را ندارد.

صداگذاری و دوبله:یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های گویندگی و نریشن، دوبله است. در این بخش گویندگان صدای شخصیت‌های یک فیلم، تیزر، ویدیو تبلیغاتی، انیمیشن و ... را تولید می‌کنند. دوبله یا دوبلاژ با نام صدابازیگری نیز شناخته می‌شود زیرا در این بخش، گوینده باید تلاش کند از طریق تغییر صدا و لحن در قالب یک بازیگر ظاهر شده و با صدای خود بازی کند.

 

 

انواع گویندگی

در زبان فارسی، ما به همه انواع ضبط صدای افراد، گویندگی می‌گوییم اما در حالت تخصصی‌تر این عنوان به سه مفهوم: voice over، voice acting و dubbing تعریف می‌شود که هر کدام از این مفاهیم برای بخش مختلفی قابل استفاده است. 

voice over: گویندگی محتواهای صوتی مثل پادکست، کتاب صوتی یا ویدیوهای تبلیغاتی که صدای شما پخش می‌شود اما تصویری از شما دیده نمی‌شود در این بخش قرار می‌گیرد.

 voice acting: این عبارت به عنوان صدابازیگری یا بازیگری با صدا نیز شناخته می‌شود. این سبک از گویندگی با بازیگری بیشتری همراه است. یعنی گوینده باید تلاش کند تا تُن صدای خود را در بخش‌های مختلف داستان تغییر دهد. از این سبک سفارش نریشن و گویندگی برای صداگذاری بر روی شخصیت‌های کارتونی یا بازی‌های رایانه‌ای بیشتر استفاده می‌شود. 

dubbing: دوبلاژ یعنی صداگذاری بر روی شخصیتی که قبلا صدایی داشته. به طور مثال گویندگی تغییر صدای بازیگران و شخصیت‌های کارتونی، دوبله نام دارد. صدابازیگری هم نوعی دوبله است.

 

 

چگونه صدای خود را تقویت کنیم ؟

تقویت صدا یا به بیان بهتر تربیت صدا برای گویندگی حرفه‌ای چندین مرحله دارد. مهم‌ترین اصل برای داشتن صدای دلنشین، تقویت حنجره به منظور تنفس درست در حین گویندگی است. نفس‌گیری درست کمک می‌کند جملات را به خوبی ادا کنید پس یکی از مهم‌ترین اصول اولیه گویندگی، تمرین نفس‌گیری یا تنفس صحیح است. اما  جنجره قوی یا صدای قوی چه ویژگی‌هایی دارد؟ بیشتر افراد تصور می‌کنند منظور از صدای قوی صدای بسیار بلند یا بَم است. در صورتی که صدا یا حنجره‌ای قوی است که دارای قدرت زیادی باشد. به بیان ساده‌تر صدای قوی صدایی است که بعد از هر بار گویندگی یا خوانندگی دچار گرفتگی نشود یا اصطلاحا زود نگیرد. برای داشتن چنین صدایی باید آموزش دید و تمرین‌های زیادی انجام داد. مراحل زیر مهم‌ترین تمرین‌های تقویت حنجره هستند.

گرم کردن صدا: در ابتدا سعی کنید در محلی آرام قرار گرفته و ریلکس باشید سپس سعی کنید تا جاایی که بازدم شما اجازه می‌دهد، در پایین‌ترین پرده حرف «آ» را ادا کنید. در قدم بعدی چند نفس عمیق بکشید و دوباره حرف «آ» را به صورت کشیده تکرار کنید. با تکرار این  تمرین به مدت 5 دقیقه می‌توانید به خوبی صدای خود را گرم کنید. بعد از آن حرف «آ» را در یک پرده بالاتر تکرار کنید. تکرار این روند تا جایی که صدای شما به خوبی گرم شود باعث می‌شود در زمان گویندگی یا اجرا آسیبی به حنجره وارد نشود. فراموش نکنید که صدای شما وقتی به پختگی کامل می‌رسد که تمرین را از پرده‌های پایین شروع کرده باشید.

در حین تمرین اگر دچار سوزش، خارش گلو و سرفه شدید به این دلیل است که برای بالا بردن پرده‌ها عجله‌ کرده‌اید. برای حل چنین مشکلی باید به پرده قبلی برگشته و 5 دقیقه تمرین کنید. برای پر و خالی کردن ریه‌هایتان عجله نکنید. سعی کنید این روند را به آرامی و سرحوصله انجام دهید تا ریتم نفس‌گیری در هنگام تمرین به‌هم نریزد. برای اینکه این کار را به درستی انجام داده باشید ابتدا شکم و سپس سینه‌ها را پر از هوا کنید. پرده‌های پایین را در فضای باز اجرا کنید و پرده‌های بالا را در محیط‌های باز. برای اینکه بهترین نتیجه را از این تمرین بگیرید آن را دو ماه به صورت پیوسته انجام دهید تا صدایتان از حالت ناپختگی خارج شود.

 

 

زنگ‌دار شدن صدا: در مرحله بعدی باید بتوانید که صدای خود را پرحجم یا زنگ‌دار کنید. صدای پرحجم صدایی ایست که در همه جا به صورت یکنواخت و بدون گرفتگی شنیده شود. صدایی که چنین ویژگی دارد بر روی فضا احاطه پیدا می‌کند در نتیجه می‌تواند به راحتی کنترل جو آن محیط را به دست بگیرد. این تکنیک یکی از روش‌هایی است که به مجریان کمک می‌کند نظم برنامه خود را حفظ کنند. برای اینکه صدای پرحجمی داشته باشید باید ابتدا نفس عمیق کشیده و ریلکس باشید سپس کلماتی که در انتهای آن‌ها حروف «نْگ» وجود دارد را به صوت تودماغی تلفظ کنید. مثل: هنْگ و منْگ. این کلمات باید به صورت کشیده ادا شوند. 

بعد از این کار یک شعر را انتخاب کرده و با صدای زیر بخوانید. برای اجرای بهتر می‌توانید حرف «ر» را به صورت «رررر» تلفظ کنید. برای اینکه صدای زنگ‌داری داشته باشید باید از روش‌های زیر استفاده کنید: در ابتدا چند نفس عکیق بکشید به طوزی که ریه‌ها کاملا پر شود بعد از آن هوا را به آهستگی بازدم کنید و به صورت پیوسته از عبارت‌هایی مثل: اوه، ایه و ... را تکرار کنید. در این مرحله دقت کنید که حتما بازدم آهسته‌ای داشته باشید. در مرحله بعد فک پایین خود را شل کرده و با دهان شروع به نفس کشیدن کنید. در این تمرین، نفس‌ها باید کوتاه و سریع باشد.

تمرین بعدی برای افزایش ظرفیت ریه‌ها است. در این تمرین باید ابتدا عضلات بدن را شل کرده و دم بکشید به طوری که ریه‌ها پر از هوا شوند. سپس یک شمع را در مقابل دهان خود قرار داده و سعی کنید هوای درون ریه‌ها را به صورت یکنواخت خارج کنید. این کار را باید طوری انجام دهید که شعله تکان نخورد. در انتها با یک فوق قوی شمع را خاموش کنید. تکرار این تمرین به صورت پیوسته باعث می‌شود صدای یکنواخت و زنگ‌داری داشته باشید. 

 

اگر قصد تبدیل شدن به یک گوینده حرفه‌ای را دارید در قدم اول باید با مهم‌ترین نکات این حرفه یعنی اصول گویندگی و فن بیان آشنا شوید. داشتن مهارت فن بیان و گویندگی به شما کمک می‌کند احساسات خود را راحت‌تر انتقال دهید.