مهمترین تکنیک های فن بیان و مدیریت گفتوگو

به هنر خوب صحبت کردن و رفتار مناسب در زمان و مکان‌های مختلف، فن بیان یا Speaking Skills می‌گویند. آشنایی با تکنیک‌های فن‌بیان در بالا بردن کیفیت زندگی کاری، مصاحبه‌ها، گفتگوهای روزمره  و ... تاثیر زیادی دارد. از فواید یادگیری تکنیک‌های فن بیان این است که شما بدانید کجا باید از چه لحنی برای انتقال احساسات یا نظرات خود استفاده کنید تا تاثیر بیشتری بر روی فرد مقابل داشته باشید. 

منظورازفن بیان چیست ؟

بهترین و خلاصه‌ترین تعریفی که می‌توان از فن بیان داشت این است که بدانیم در چه موقعیتی باید از چه کلماتی استفاده کنیم و با چه لحنی صحبت کنیم تا با دیگران تعامل بهتری داشته باشیم. فن بیان در واقع همان توانایی حرف زدن با لحنی مناسب در محیط‌های مختلف است. این توانایی، برقرای ارتباط با دیگران را برای شما ساده‌تر کرده و باعث ارزشمند شدن کلام شما می‌شود.

حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که در یک جمع نظر متفاوتی نسبت به دیگران داشته باشید اما نتوانید آن را بیان کرده و یا حتی از آن دفاع کنید. این مشکل به دلیل اینکه نمی‌دانید در آن لحظه باید از چه لحن یا کلماتی استفاده کنید پیش می‌آید و تنها راه‌حل آن، یادگیری اصول فن بیان و استفاده از تکنیک‌های زبان بدن یا Body Language است.

 داشتن فن بیان قوی به شما کمک می‌کند تا نظرات منفی یا خنثی دیگران را نسبت به خودتان تغییر دهید. نظر مخاطبان را به خود جلب کرده و افراد بیشتری را با تفکرات خود همسو کنید. برای بیان احساسات و نظر مخالف خودتان در جمع احساس بدی نداشته باشید و اینکه مسیر مذاکره یا سخنرانی را به سمتی هدایت کنید که تمایل دارید.

 برخی تصور می‌کنند که پرحرفی کردن، چاپلوسی، حاضرجوابی و صدای دلنشین، از جمله مهم‌ترین فاکتورهای فن بیان است. اما اینطور نیست در واقع فن بیان تکنیکی است که هم‌صحبتی با دیگران را به دور از هر یک از موارد گفته شده دلنشین و جذاب می‌کند.

چگونه بفهمیم که فن بیان خوبی داریم یا نه؟

تا به اینجا متوجه شدیم که فن بیان یعنی چه؟ اما مهم‌ترین مسئله این است که آیا ما فن بیان قوی داریم یا نه؟ برای اطلاع از این موضوع کافیست به 5 سوال زیر صادقانه پاسخ دهید. پاسخ شما به این سوالات نشان می‌دهد تا چه اندازه نیاز به یادگیری اصول و تکنیک‌های فن بیان و مدیریت گفتگو دارید.

1- چند بار موفق شده‌اید مسیر یک گفتگوی کاری یا شخصی را به سمتی هدایت کنید که تمایل دارید؟

2- آیا در هنگام صحبت کردن با افرادی که برای اولین بار ملاقات می‌کنید دچار استرس و اضطراب می‌شوید ؟

3- اگر به عنوان سخنران در جمعی حاضر شوید آیا می‌توانید بدون استرس و فراموش کردن بخشی از متن، مطالب را به درستی ارائه کنید؟

4- چند بار موفق شده‌اید که نظر مخالف دیگران را در رابطه با هر موضوع یا شخص دیگری (فقط از طریق صحبت کردن) تغییردهید؟ 

5- در هنگام صحبت کردن با افرادی که مخالف شما هستند تا چه اندازه می‌توانید بر روی گفتار و رفتار خود تسلط داشته باشید؟

 

تکنیک های فن بیان و مدیریت گفتگو

تا به اینجا متوجه شده‌اید که تا چه اندازه می‌توانید روابط و گفتوگوهای خود را مدیریت کنید. اگر شما نیز قصد تقویت فن‌بیان خود را دارید می‌توانید با یادگیری و رعایت اصول گفتگو به این هدف برسید. موارد زیر ابتدایی‌ترین و البته مهم‌ترین نکاتی است که در هنگام یادگیری فن بیان باید به آن‌ها توجه کنید:

شمرده صحبت کردن: منظور از شمرده صحبت کردن، مکث طولانی در بین کلمات نیست چون این کار مخاطب را کلافه کرده و کلام شما را بی‌ارزش می‌کند. با توجه به این توضیح، شمرده صحبت کردن یعنی ادای درست کلمات و جلوگیری از شتاب‌زدگی. این کار ناخودآگاه در لحن صحبت شما هم اثر می‌گذارد و قدرت کلام شما را افزایش می‌دهد. اگر می‌خواهید به عنوان یک گوینده کار کنید باید بدانید که شمرده صحبت کردن برای تولید کتاب صوتی الزامی است.

مرتب کردن عنوان مطالب: صحبت کردن در مورد چند موضوع به صورت همزمان یا اصطلاحا از این شاخه به آن شاخه پریدن در هنگام صحبت‌ کردن باعث عدم تمرکز مخاطبان می‌شود. این کار بدون شک شما را از اهداف خود دور می‌کند. برای جلوگیری از چنین اتفاقی لازم است که عنوان‌ مطالب را به ترتیب اولویت و البته ارتباطشان با یکدیگر بچینید و در هنگام صحبت هم این ترتیب را رعایت کنید.

داشتن اعتماد به نفس: محکم و قوی صحبت کردن می‌تواند نتیجه یک مکالمه را به نفع شما تغییردهد. زمانی که شما با اعتماد به نفس کامل شروع به صحبت می‌کنید مخاطب متوجه تسلط شما بر روی موضوع می‌شود بنابراین با دقت بیشتری صحبت‌های شما را دنبال می‌کند. در این زمان راحت‌تر می‌توانید نظراو را جلب کرده و به عنوان طرف برنده، مذاکره را به پایان برسانید.

متکلم وحده نبودن: در جلساتی که فقط یک نفر صحبت می‌کند میزان یادگیری یا درک مفاهیم به شدت پایین می‌آید. دلیل این موضوع هم این است که افراد نمی‌توانند در حالی که یک جا نشسته‌اند مدت زیادی تمرکز خود را بر روی یک موضوع ثابت نگه دارند. در واقع بی‌حرکت بودن خیلی زود باعث خسته شدن مخاطب می‌شود. در این زمان بهترین کار درگیر کردن ذهن آن‌ها با استفاده از تکنیک مشارکت گروهی است. برای این کار شما باید شنوندگان را دعوت به صحبت کردن و مشارکت در بحث کنید.

تحقیق و مطالعه داشتن: یکی از مواردی که باعث ارتقای فن بیان می‌شود داشتن تسلط کامل بر روی موضوع مورد بحث است. در این صورت شما می‌توانید با استناد بر مدارک معتبر صحت کلام خود را اثبات کنید، به سوالات دیگران پاسخ دهید و با استفاده از مطالعات دیگران سطح معلومات خود را بالا ببرید. علاوه‌بر این موارد مطالعه کردن به افزایش اعتماد به نفس هم کمک می‌کند.

 

3 اصل مهم فن بیان و سخنرانی

استفاده از تکنیک‌های فن بیان در موقع صحبت کردن شامل مواردی مثل: شمرده صحبت کردن، داشتن اعتماد به نفس، تواضع در کلام، ملایم صحبت کردن و حفظ ظاهر در هنگام مکالمه یا سخنرانی می‌شود. اما این اصول از بدیهیات یادگیری فن بیان است. در واقع اگر می‌خواهید بیان قوی داشته باشید باید این سه اصل را (همراه با تکنیک‌های فن بیان) در کل زمان مکالمه رعایت کنید:

1- انتخاب کلمات درست: اولین قدم برای داشتن یک ارتباط موثر، انتخاب کلمات است. برای اینکه بتوانید از کلمات مناسبی در مذاکرات یا در زمان اجرای برنامه استفاده کنید باید دایره کلمات خود را گسترش دهید. هر چقدر با کلمات و مفاهیم آن‌ها بیشتر آشنا باشید می‌توانید با استفاده به موقع از آن‌ها تاثیر بهتری بر روی مخاطب بگذارید. انتخاب درست کلمات در گویندگی و نریشن نیز کاربرد زیادی دارد.

2- انتخاب لحن درست: حتما برای شما هم پیش آمده که بعضی افراد برداشت بدی از صحبت‌های مودبانه شما داشته‌اند. این اتفاق گاهی به دلیل استفاده از لحن نامناسب یا تهاجمی پیش می‌آید. در واقع اگر کلمات درست با لحنی مناسب منتقل نشوند ممکن است سوتفاهم ایجاد کنند. این مشکل با رعایت دومین تکنیک فن بیان یعنی انتخاب لحن مناسب و خارج نشدن از آن در حین گفتگو قابل حل است. استفاده از تن صدا و لحن مناسب با شرایط گفتگو همان تکنیکی است که تفاوت داشتن یا نداشتن را مشخص می‌کند.

3- در نظر گرفتن زمان و مکان: هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. این ضرب‌المثل به خوبی گویای اهمیت استفاده از کلمات در موقعیت‌های مختلف است. به طور مثال شما نباید در یک جلسه رسمی از کلمات طنزآمیز استفاده کنید زیرا جو محیط به گونه‌ای است که بروز چنین اتفاقی قطعا به ضرر شما خواهد بود. بنابراین سعی کنید برای تاثیرگذاری هر چه بیشتر بر روی مخاطبان زمان و مکان درستی را در هنگام ضبط پادکست، تولید کتاب صوتی و حتی در هنگام سخنرانی‌ها انتخاب کنید.

اگر می‌خواهید فن بیان خوبی داشته باشید ...

اصول و تکنیک‌هایی که تا به اینجا گفته شد همگی در صورتی مفید هستند که: 1- به درستی آموزش داده شوند. 2- برای مسلط شدن بر روی آن‌ها تکرار و تمرین زیادی داشته باشید. در واقع داشتن فن بیان، بدون آموزش دیدن و تکرار و تمرین امکان پذیر نیست زیرا مطالب و مراحلی که گفته شد در عین اینکه ساده به نظر می‌رسند بسیار دشوار هستند. شما می‌توانید برای آموزش دیدن و تبدیل شدن به یک فرد حرفه‌ای در زمینه گفتگو، سخنرانی، مذاکره، گویندگی و ... روی کمک تیم ما حساب کنید.